Page 53 - The 10th Graduate Integrity Conference Proceeding


ื
ั
ั
ั
รปแบบของเรอนพกอาศยทไดรบอทธิพลตะวนตกทสมพนธกบการสมปทานปาไม

ั
ู
ั
ั

ั
ิ
ี
่
ั
่
ี
ํ
ื
ื

ในเมองลาปางและเมองแพร 1
Patterns of Houses with Western Influence, Related to Forest Concessions in
Lampang and Phrae

2
ิ
ี
ิ
ณัฐชาต โกสินทรานนท เกรยงไกร เกดศร ิ 3
ิ



บทคัดยอ

ั
่
้

ิ
ั
ั
ี
ี
ี
่
บทความนมุงคนหารูปแบบของเรือนพกอาศยทไดรับอทธพลตะวันตกทสมพนธกบการสัมปทานปาไมในเมองลําปาง

ั
ั

ื
ิ

้
ื


ื


ึ
ู


ู
ื
ู
ื
และเมองแพร มีสาระในการศกษา ไดแก การกอรปของเรอนแตละรปแบบ รปทรง และการจัดวางพนทใชสอยภายในเรอน
ี
่
ู

ิ
่



ิ
้
่
ื
ิ

เปนงานวจยพนฐานเพอสรางองคความร และเตมเตมชองวางของการศึกษาสถาปตยกรรมพืนถนทีไดรบอทธพลตะวันตกใน
็

ิ

ั
ิ
้
่
ื
ั

ภาคเหนอของประเทศไทย มีเรอนพกอาศยในชวงสัมปทานปาไมเปนประชากรในการวิจย ซงใชวธสุมแบบเจาะจง

ั

ั
ิ
ี

่
ื

ึ
ื
ั
้
ึ
้

ั
ํ
้
ํ
ึ
ั
ี
ุ
ื
(Purposive Sampling) โดยกาหนดคณลักษณะขนเพอเปนบรรทดฐานในการคดเลือก มเรอนกรณีศกษาจานวนทังสิน 42
ื
่
ั

ั

ํ
ั
หลัง ประกอบดวย เรือนพกอาศัยในชวงสัมปทานปาไมในเมองลําปาง จานวน 21 หลง เรือนพกอาศัยในชวงสัมปทานปาไมใน
ื


ื
เมืองแพร จานวน 21 หลัง ผลการศกษาพบวา สามารถจาแนกรูปแบบของเรอนพกอาศยในพืนทศกษาออกเปน 2 กลุมใหญ 
ี
่
ํ
้
ึ


ํ

ั
ั
ึ

่
ึ


ไดแก กลุมแรก คอ กลุมสถาปตยกรรมแบบดังเดม สวนกลุมท 2 คอ กลุมสถาปตยกรรมแบบประยุกต ซงสามารถจาแนก
ํ

้

ื

่

ื
ี
ิ


ี


่
้



ู
ี


ี

ุ
ื

ื
ออกเปน 4 รปแบบ ไดแก เรอนไมประยกตแบบมเฉลยงรอบ เรือนไมประยุกตแบบประดับไมฉลุลาย เรือนไมประยุกตพนทใช 

ี
่
ั

ิ

สอยแบบอิทธพลตะวนตก และเรือนไมประยุกตพนทใชสอยแบบเรือนดงเดิม
ั
้
้
ื

้
ู
ั
ทงน การกอรปของเรือนแตละรูปแบบจะสัมพนธกบชวงสัมปทานปาไมทางภาคเหนอของประเทศไทย พ.ศ. 2398-
ื

้
ั
ั



ี
ู
ื

ี
่
ั
้
ิ

ี

่
ิ
2503 โดยสามารถแบงออกเปน 5 ชวง ดงน ชวงท 1) ภายหลังสนธสัญญาเบาวรง (พ.ศ. 2398-2426) รปแบบของเรอน

ั
ื
ั
ี
่
ี
ู
้
ึ

ิ
ั
่
ื

ี

่
ี
้
พกอาศยทสรางขนเปนรปแบบเรอนไมแบบดงเดม ชวงท 2) ภายหลังสัญญาเชยงใหม ฉบบท 2 รปแบบของเรอนพกอาศัยท ่ ี
ั
ั
ู

ื

ี


่

ี


พบวามการสรางเรือนรปแบบเรือนไมประยุกตแบบมเฉลียงรอบและเรอนไมประยุกตแบบประดับไมฉลุลาย ชวงท 3) ภายหลัง


ี
ู

ู
ื
ื
้


่
ี
ุ


ื
เหตุการณจลาจลในมณฑลพายัพ (พ.ศ. 2443-2455) พบวามการสรางเรอนรปแบบเรอนไมประยกตพนทใชสอยแบบอิทธพล
ี
ิ
ั
ั

่
้


้
ุ
ื
่

ึ
ี
ี

ิ
ตะวนตก และเรือนไมประยกตพนทใชสอยแบบเรือนดงเดม ชวงท 4) ภายหลังรถไฟสายเหนือสรางถงเดนชัย (พ.ศ. 2455-
่


ื


ี

่
2475) พบวามการสรางเรอนประเภทเรอนไมประยกตพนทใชสอยแบบอิทธพลตะวนตกมากขนและ ชวงท 5) ภายหลังการ

้
ึ
ี
้
ี
ุ
ั
ื
ื
ิ
เปลียนแปลงการปกครอง (พ.ศ. 2475-2503) พบวาเกดการสรางเรือนไมประยกตพนทใชสอยแบบเรือนดงเดมอยางแพรหลาย
้
ื



ุ

่
ิ
่

ี
ิ
ั
้

ํ
ั
่
คาสาคญ: สถาปตยกรรมทีไดรบอทธิพลตะวันตก เรือนพกอาศัยไม การสัมปทานปาไม เมืองลําปาง เมืองแพร
ั
ั

ํ
ิ

Abstract
This article aims to find the patterns of houses with Western style influence that are related to
the forest concessions. The study subjects are history of the house, form, and space planning. The
research outlines newly discovered information and filling the gap of studies in vernacular architecture in
Northern Thailand. To highlight a better understanding of design with Western influences. The research
method is done by a survey, an observation, and an interview using houses within forest concession: 21 in
Lampang and 21 in Phrae as the research study.

1
บทความนีเปนสวนหนึงของวิทยานพนธหวขอ “สถาปตยกรรมทีไดรบอทธิพลตะวันตกทสมพันธกับการสมปทานปาไมในเมืองลาปางและ
ํ
ั
่

่
่
ั
ิ

ี
ั
ิ


ั
้



ั
ื
ิ
ั
ิ
เมองแพร” บณฑตวทยาลัย มหาวิทยาลยศิลปากร
้
ิ
่


ั
ิ
ั
ู
ิ
ั
ิ
2 หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาสถาปตยกรรมพืนถน คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวิทยาลยศลปากร
3
ั
ิ

้


ิ
สาขาสถาปตยกรรมพืนถน คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวิทยาลยศลปากร
่
44