Page 54 - The 10th Graduate Integrity Conference Proceeding
P. 54
The result shows that Thai residential houses are divided into 2 groups, namely; traditional
architecture and mixed influence architecture, which can be categorized into 4 types: houses with
balconies, houses with perforated wood decorations, houses with Westernized space usage and houses
with and traditional Thai space usage. The way the houses were formed, is related to forest concessions
in Northern Thailand from 1855-1960, divided into 5 periods of time. First one is after The Bowring Treaty
(1855-1883), residential houses that were built during that time were traditional wooden houses.
The second one comes after the second Chiang Mai Treaty, houses began being constructed with
mixed influences from surrounding countries. The style was a wooden house with a balcony outlining,
and a houses with perforated wood decorations. The third is after the Shan rebellion in Monthon Payap
(1900-1912), two types of mixed influence houses were found: Houses with Westernized space usage, and
the other still with traditional Thai space usage. The fourth one was after the Northern Line railway was
built to Den Chai, Phrae (1912-1932), mixed influence wooden houses with western space usage became
more popular. The fifth comes after Thai Revolution (1932-1960), mixed influence wooden houses with
traditional Thai space usage became more popular.
Keywords: Western Architectural Influences, Wooden House, Forest Concessions, Lampang, Phrae
1. บทนํา
ํ
้
ิ
ี
ั
การสลายตัวลองของรัฐจารีตลานนาดวยการเขามายึดครองโดยราชสํานกพมาแหงลุมนาอรวด และตอมาเมอมการ
ื
่
ี
ั
ํ
ี
ื
ู
ฟนมาน คอ การขบไลพมาออกไปแลว กกลบเขามาอยภายใตพระราชอานาจของราชธานแหงลุมนาเจาพระยา จวบจนกระทง ั ่
ํ
ั
็
้
ึ
พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดปฏรปการบริหารราชการแผนดนจงทาใหเขาอยภายใตขอบขณฑสีมาของ
ิ
ู
ิ
ั
็
ู
ุ
ู
ั
ํ
้
ั
ุ
้
ั
กรงเทพฯ โดยสมบูรณ ในฐานะของมณฑลพายพ ทงน ในชวงเวลาดงกลาวนน ชาตเจาอาณานคมจากตะวนตกไดเขามา
ิ
ั
ิ
ั
ี
ั
้
แสวงหาผลประโยชนจากทรพยากรในดินแดนตาง ๆ ในเอเชยและเอเชยตะวันออกเฉยงใต โดยเฉพาะในพมาทตกเปนเมองขน
ี
ึ
ื
ั
่
ี
ี
ี
้
ี
้
ึ
ิ
ั
ิ
ํ
ิ
ของอังกฤษ จงทาใหมีกจการปาไมของชาวตะวันตกเกดขน และทาใหเกดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ อนมผลกระทบตอ
ึ
ํ
่
ี
ี
ิ
ื
้
ั
้
ู
ื
ึ
ิ
่
โครงสรางทางการเมือง การปกครอง ในพมาตลอดจนในพนทภาคเหนอของไทยซงมความใกลชดกับพมาทงทางภมศาสตร
และทางวัฒนธรรม
ี
ิ
ั
่
ั
ในมณฑลพายัพในชวงเวลาดงกลาว มีผูคนหลากหลายกลุมเกยวของกบการสัมปทานปาไม อาท กลุมเจานาย กลุม
ชาวตะวนตกทเปนเจาของบริษทปาไม และกลุมคนทีเกยวของกบการดําเนนกิจการปาไม อาศยอยรวมกนตามเมืองตาง ๆ ทม ี
่
ู
ั
ี
่
ั
ิ
่
ั
ี
่
ั
ั
ี
ิ
ั
ั
ึ
แมนาสายสําคญไหลผาน ซงเปนคณประโยชนอยางสําคญตอกจการสัมปทานปาไมในแงของการลําเลียงไมซงจากปาลงมายง
ั
่
ุ
ุ
ํ
้
ื
ิ
ั
ี
้
ี
่
พนทราบเพอการแปรรูป ทงน จากปฏิสัมพนธทางวฒนธรรมระหวางผูคนกลุมตาง ๆ ไดทาใหเกดความนยมในการรับเอา
ื
ํ
ั
้
ั
้
่
ิ
่
ั
ื
ู
่
ิ
รปแบบเรือนอยางตะวนตกไปปลูกสรางเปนทอยอาศยของตน รวมทง บานเรอนของชาวตะวนตกทีเขามาตังถนฐานในฐานะ
้
้
ั
ู
ั
่
ี
ั
่
ํ
ื
ื
ู
ิ
ั
ี
ั
ของเจาของบรษททาไม เนองจากมศกยภาพในการเขาถงแหลงทรพยากรปาไม ชางฝมอและองคความรในงานสถาปตยกรรม
ั
ึ
ื
ั
้
่
ิ
ึ
ู
ั
ี
ตะวนตก จงมบทบาทอยางย่งตอการเปลียนแปลงรปแบบทางสถาปตยกรรมในลานนา (เนอออน ขรวทองเขียว, 2560:14-27)
ิ
โดยเฉพาะบานเรือนของผูคนในทองถน
่
ั
ี
่
ี
ั
่
ั
จากการศกษาพบวา ความรูเกยวกบการศึกษาสถาปตยกรรมทีไดรบอทธพลตะวันตกทสมพนธกบการสัมปทานปาไม
ึ
่
ั
ั
ิ
ิ
ในสยามและพายพ มักถกจดอยในกลุมเรอนแบบตะวนตก กลมสถาปตยกรรมลานนาแบบประยกต หรอกลมเรอนทมลักษณะ
ุ
ื
ุ
ั
่
ี
ุ
ี
ั
ู
ื
ื
ั
ู
ึ
ั
ผสมผสาน โดยสวนใหญจําแนกจากลกษณะกายภาพภายนอกเปนหลัก โดยไมกลาวถงในรายละเอียดเชิงสถาปตยกรรม และ
ั
ื
ุ
แนวคดในทอยเบองหลังการแปลงของเรอนในกลุมน รวมถงงานวจยสวนใหญมงเนนเพอการอนุรกษไมไดมงเนนวเคราะห
ี
่
ิ
่
ั
ุ
ิ
ู
้
ื
ิ
้
ี
ึ
ื
่
ี
เปรียบเทยบองคประกอบทางสถาปตยกรรม พนทใชสอยภายใน โครงสราง และวสด เพอแสดงใหเหนถงกระบวนการแลกรบ
ึ
ั
ี
ื
ุ
ื
่
็
ั
้
ี
้
ั
่
ิ
ปรบเปลียนระหวางสถาปตยกรรมแบบดังเดมกบสถาปตยกรรมตะวันตกวามรายละเอียดอยางไร
ั
ื
้
ุ
ื
ึ
้
ี
บทความน จงมงสรางองคความรูเพอเติมเตมชองวางการศกษาประวตศาสตรสถาปตยกรรมพืนถนในพนทภาคเหนอ
่
ื
ึ
่
ิ
็
ั
ี
้
ิ
่
ิ
่
่
ั
้
ึ
ู
ั
่
ั
ิ
ของประเทศไทย ในสวนของสถาปตยกรรมทีไดรบอทธพลตะวนตกใหสมบรณมากขึน ซงเปนชวงเวลาทสําคญของการเตรียม
ี
ตวเขาสูการเปนสมัยใหมของไทยในชวงเวลาตอมา
ั
45
