Page 163 - The 10th Graduate Integrity Conference Proceeding
P. 163
1. บทนํา
ํ
ิ
ุ
ั
ื
ึ
จากการศกษาเอกสารทางประวตศาสตรความเปนมาชมชนเทศบาลเมองเขมราฐทาใหทราบวา ในอดีตไดสถาปนา
ื
ี
้
็
ึ
ขนเปนเมองในสมัยพระบาทสมเดจพระพทธเลิศหลานภาลัยราวปพ.ศ. 2357 ทรงโปรดเกลาฯ ใหยก “บานโคกกงพะเนยง”
ุ
ี
ํ
ุ
ึ
ขนเปนเมืองเขมราษฐรธาน และใหอปฮาด (กา) ขนเปนพระเทพวงศา ปกครองเมองเขมราฐขนตรงตอกรงเทพมหานคร ตอมา
ึ
้
ุ
้
้
ึ
ื
่
ู
ุ
ั
็
ั
ุ
ั
ี
ในปพ.ศ. 2452 ในสมยรัชกาลพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงมีการปรบปรงการปกครองในเขตมณฑลอสาน
ื
ี
่
ํ
ื
ั
่
็
ื
ุ
ั
โดยแยกออกเปนสองมณฑล คอ มณฑลอบลราชธานีกบมณฑลรอยเอด เมอวนท 9 เมษายน 2455 ทาใหเมองเขมราษฐรธาน ี
ึ
ํ
ี
ถกลดฐานะเปนอาเภอและถกยายมาขนตรงตอจงหวดอบลราชธานตลอดมาจนถงปจจบน (คณะกรรมการฯฉลอง 100 ป
ั
ั
ู
ุ
ู
ึ
ุ
ั
้
ึ
ั
่
้
้
ึ
ิ
เขมราษฐรธาน, 2557) จากการเปลียนแปลงระบบการปกครองทีเกดขนอยบอยครงในอดีต สวนหนงสืบเนองมาจากการ
่
่
ี
ื
ู
่
่
ี
้
ื
ิ
ุ
รวมกลุมของชนชาติพนธในพนทเพอสรางบานแปลงเมองหลังภาวะภยสงครามเจาอนวงศ และยคการขยายอาณานคมของ
่
ื
ุ
ั
ั
ื
่
ื
ึ
ั
้
่
ชาตตะวนตกในป พ.ศ. 2480 การยดครองพนทฝงซายแมนาโขงของฝรงเศสทาใหสยามตองเริมปฏิรประบบการปกครองพรอม
่
ี
ํ
ํ
้
ิ
ู
ั
้
ั
ั
ี
ื
ื
ั
ี
ั
ั
กบการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานตามหวเมองตาง ๆ ในมณฑลภาคอสานในชวงป พ.ศ. 2489 ตอมายงมการพฒนา
ิ
ิ
ั
ั
ภายใตแผนพฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาตในป พ.ศ 2500 (ธนศร, และนพดล, 2559) โดยเฉพาะการพฒนาระบบอุปโภค
บรโภค ระบบไฟฟา เสนทางรถไฟ และถนนทางหลวง รวมถงถนนตามตอก ซอย ในเขตพืนทเทศบาล มการพฒนาและ
ั
ิ
ึ
ี
ี
้
่
ื
ุ
ี
่
ู
่
ื
ั
ิ
ื
้
้
ื
ปรบปรงพนทตามไปดวย ผลสืบเนองทพบจากการปฏรปการปกครองและการพัฒนาโครงสรางพนฐาน คอ บางสวนทาให
ํ
ี
่
ื
ี
ั
ั
ไดรบเอาวัฒนธรรมแบบตะวนตกเขามาสูเมองหลวง และแพรกระจายออกไปตามหวเมองตาง ๆ ในมณฑลอสาน เชน เมอง
ื
ั
ื
ี
ื
ิ
ั
ั
ั
ื
ํ
ุ
สกลนคร เมองนครพนม และเมองอบลราชธานเปนตน โดยเฉพาะการนาเอาศลปวฒนธรรมแบบตะวนตกมาปรับใชกบการ
่
ี
ี
่
ื
้
ั
ื
สรางทอยอาศยในกลุมอาคาร บานเรอนและสถานทราชการ ลักษณะทพบในเขตพนทชมชนเทศบาลเมองเขมราฐ จงหวด
ุ
ั
่
ี
ื
ู
ี
่
ั
อบลราชธานี ไดแก อาคารกออฐฉาบปนแบบชนเดียวและสองชน อาคารไมทเปนสถานทีราชการ และบานพกอาศยเปนตน
ุ
ั
่
ี
ั
ู
ั
่
ั
้
ิ
้
ื
ุ
ิ
ิ
ู
ุ
ี
้
่
ี
ื
่
รปท 1 แสดงกลมอาคารอทธพลตะวันตกพนทชมชนเทศบาลเมองเขมราฐ
่
ิ
ู
ี
ั
ทมา: ผวจย (2562)
ุ
ิ
่
้
ึ
ื
่
ู
ั
ี
่
ิ
จาการเปลียนแปลงภายใตแผนพัฒนาเศรษฐกจและสังคมแหงชาติทเพมขนเรอย ๆ การสรางทอยอาศยในชมชน
่
่
ี
็
่
ี
ู
ั
่
ิ
ั
ี
เทศบาลเมองเขมราฐ กเรมมการพฒนารปแบบและการปรับเปลียนลักษณะโครงสรางของอาคารตามไปดวย เชนกน มการ
ื
่
ั
ื
ิ
ื
ั
ผสมผสานรูปแบบเรือนพนถนดงเดิมใหมีความรวมสมยมากขึน นอกจากเรอนประยกตทววฒนาการจากเรอนไทอสานดังเดม
้
ิ
ุ
ั
้
่
้
ี
ื
ิ
้
ี
ี
่
ิ
ั
ู
ั
ิ
ื
แลว ยงพบเรือนรปแบบรวมสมยทเกดจากหนวยงานภาครัฐทเปนผูออกแบบเอง สวนใหญไดรับความนยมในรูปแบบของเรอน
ี
่
ื
ิ
้
่
้
้
่
ุ
ื
ื
่
ี
ู
ํ
ี
ทรงเทศบาล ตอมาไดมีการนามาปรับเปลียนรปแบบ โดยการตอเตมพนทใตถนเรอนใหเปนพนทปดลอมมากขึน เชน การตอ
เทบดานขาง ดานหนา และเทบครวเปนตน
ิ
ั
ิ
ี
ปจจบนแมเรอนทพบสวนใหญนยมการกอสรางเรอนใหมความรวมสมัยแบบทรงเทศบาลและบานจดสรรมากขึน
ี
ิ
้
่
ั
ื
ุ
ั
ื
แตบางสวนยงพบเรือนทววฒนาการมาจากเรือนไทอสานดังเดม โดยเฉพาะเรอนไทอสานแบบเกยทเปนรปแบบเรอนพนถน
่
ี
ี
ิ
่
่
ื
ิ
ิ
ี
ั
้
ื
ั
ู
ื
้
ี
154
