Page 218 - The 13th Graduate Integrity Conference Proceeding

without interrupting the farmer's cultivation process. After these observations were made, the mango trees
were analyzed and experimented with to produce different colors through the dyeing process. The process

was as such: Mixing different parts of the Chok Anan mango trees chopped to a size of not more than 2
centimeters with a ratio of 1 part material to 2 parts water, then boiling it at 80-100 ° c. for 60 minutes. The
cotton fabric was then filtered and dyed using a ratio of 1 to 30 fabric-water color ratio at a temperature
of 90-100 ° c. for 60 minutes. The dyed cotton fabrics were used to develop shades with 5 types of

mordants, namely mud, alum, red lime, red clay and ferrous sulfate.
The results showed that 1) the parts of the Chok Anan mango tree that were dyed, i.e. young and
old leaves, were cream colored, while the bark was brown; 2) Different colors and shades of the cotton

were produced by using different types of mordants. Cotton dyed with color from young and old leaves
using mud will give a brownish-gray color. Alum will give a yellow color. Red cement will give an orange
color. Red clay will give a reddish brown color. Ferrous sulfate will give a black color, and cotton fabrics
dyed with mango tree bark give a variety of shades of brown. The red lime and mud give a bright brown

color. Alum gives a fresh brown color. Red clay gives a reddish brown color, and rust will give it a dark
brown color.

Keywords: Natural Color, Shades, Mango Tree, Natural Dye

1. บทนำ

ั
ั
ั
ี
ตำบลนำขม อำเภอศรนคร จงหวดสุโขทยเปนแหลงปลกมะมวงรายใหญของประเทศไทย โดยมีพนทการปลูกจำนวน
้
ุ

้
ื
่
ี
ู



10,220 ไร ไดผลผลิตเฉลี่ย 2,997 กิโลกรัมตอไร ผลิตภายใตมาตรฐานสินคา GAP (Good Agricultural Practices)
ี
(เทคโนโลยชาวบาน, 2562) สงผลใหชุมชนมีความเขมแข็ง อีกทั้งยังเปนแหลงเรียนรูการผลิตและเทคนิคการปลูกมะมวง
เพื่อใหความรูในการปลูกมะมวงโชคอนันต อยางไรก็ตามการใชประโยชนจากมะมวง ไดแก การขายและแปรรูปผลมะมวง
เทานั้น การสรางมูลคาเพิ่มยังมีนอย ผนวกกับปญหาผลผลิตทางการเกษตรราคาต่ำ จากกระแสปญหาระบบเศรฐกิจท ี ่
แปรปรวนในปจจุบันและภัยธรรมชาติ ทำใหคนในชุมชนมีรายจายสูงขึ้น มีภาระหนี้สินตอเนื่อง ไมสอดคลองกับยุทธศาสตร
ิ

ิ
ิ

ี
ู
ี
ดานเศรษฐกจสงเสรมการผลิตของเกษตรกร สรางรายไดลดรายจายใหกับชุมชน ประชาชนมความกนดอยดจากการประกอบ
ี
ุ

ี
ี
่
่
้
อาชพทมนคง (องคการบริหารสวนตำบลนำขม, 2563)
ั
ี
ั

ี
้
ั
้
ั



มะมวงเปนพชทมใบตลอดทงป การประสบภัยธรรมชาตไมไดมผลกระทบมากนก อกทงการปลูกมะมวงโชคอนนตจะ

ั

ี
่
ี
ิ
ื
มีชวงเวลาในการแตงกิ่งโดยเกษตรกรจะตัดใบและกิ่งของตนมะมวงออก ซึ่งสวนตาง ๆ เหลานี้ของตนมะมวง สามารถนำมา
ื
ั

สกดเปนสีธรรมชาติได ปจจบนสธรรมชาตจากพชถกนำไปใชประโยชนในงานหตถกรรมพนบานอยางแพรหลาย เชน การยอม
ื
ู


ั



ุ
ี
้

ิ


ั
เสนใยสำหรับทอผา การยอมผาพื้น และมัดยอม สิ่งเหลานี้สามารถชวยใหชุมชนมีรายไดเพิ่มขึ้น ชนาธิป ไชยภู (2556)

ี
ุ

ิ
ิ

ั
ั


ไดทดลองยอมสีธรรมชาติจากเปลือกสะตอมายอมกบผาฝายเพอพฒนาวสาหกจในชมชน พบวาสามารถใหโทนสในการยอมได 
่
ื
้
่
ในโทนสนำตาล เมือนำสารชวยตดมาใชทำใหไดโทนสเพมขน เชน สีแดง สีเทา สิงทอจากธรรมชาตยงเปนแนวทางการตลาด



ั
ิ

ิ
่
ี
่
้
ึ
ี
ิ
ั


ุ

ึ

ุ
่
ั
ี
ปจจบนและอนาคตภายใตขอกำหนดดานสิงแวดลอมและความปลอดภย การดึงคณสมบติของสีทมาจากธรรมชาติมาใชจงเปน
ั
่
ทางเลือกที่ดีกวาการใชสารเคมี และยังเปนแนวทางสำคัญประการหนึ่งเพื่อยกระดับสินคาชุมชน (ศรันยา เกษมบุญญากร,
ึ


ุ
ี
้

2555) ชวยใหคนในชมชนมรายไดมากขน
210