Page 19 - The 12th Graduate Integrity Conference Proceeding
P. 19
1. บทนำ
ั
ั
ั
ุ
้
ิ
ยานชมชนเกามเอกลักษณทางสถาปตยกรรมทีแตกตางกนออกไป ขนอยกบประวตศาสตรยานและยคสมยในการกอสราง
ึ
ู
ี
ั
ุ
่
อันคงไวซึ่งคุณคาทางสถาปตยกรรม ปจจุบันการอนุรักษยานชุมชนเกาเมืองจึงเปนสิ่งควรคำนึงถึง ไมใชแคเพื่อการรักษา
่
ั
ั
ู
่
ื
ื
ี
ี
ี
ิ
ิ
ิ
่
ี
สถาปตยกรรมแตเพอคนชวตใหกบยานทเคยรุงเรืองในอดต ดวยการฟนฟเศรษฐกจและการทองเทยวเชงวฒนธรรม สถาปตยกรรม
ื
ั
ื
ยุคใหมในยานชุมชนเกาเมองจึงจำเปนตองมีความเขาใจบริบทเมองและสถาปตยกรรมในยานเพื่อรกษาเอกลักษณของยานเอาไว
ื
อยางไรก็ตาม การออกแบบในปจจบนไมไดอยบนพนฐานของความเขาใจเอกลกษณของยาน ประกอบกบกระแสการออกแบบแบบ
ู
้
ั
ั
ุ
ั
สมัยใหมทำใหเกิดความหลากหลายที่ไมกลมกลืนกับรูปแบบสถาปตยกรรมที่มีมากอนในพื้นที่นั้น ๆ อีกทั้งประเทศไทยยังไมม ี
่
ขอกำหนดทชดเจนเกียวกับการออกแบบสถาปตยกรรมในยานชมชนเกาจงทำใหควบคมไดยาก
ั
่
ี
ุ
ุ
ึ
“ยานสามแพรง” ไดแก บริเวณแพรงนรา แพรงภูธร และแพรงสรรพศาสตร เปนยานเกาในกรุงรัตนโกสินทรที่ม ี
ความสำคัญทางดานประวัติศาสตร และเปนยานที่มีเอกลักษณทางสถาปตยกรรมที่ชัดเจน เนื่องจากในบริเวณนี้เปนที่ตั้งของ
ั
วงเจานายสามพระองคในสมยรัตนโกสินทรตอนตน ไดแก วงกรมพระนราธปประพนธพงศ วงกรมหมนภูธเรศธำรงศักด และวังกรม
ั
ั
่
ั
์
ิ
ื
ั
ิ
หลวงสรรพศาสตรศุภกิจ ตอมาในรัชกาลที่ 5 เมื่อมีการขยายเมือง การตัดถนนผานกลางพื้นที่วัง และการสรางอาคารพาณิชย
ทำใหพื้นที่ยานไดเปลี่ยนแปลงการใชงาน จากยานพักอาศัยของขุนนางคหบดีไปเปนยานการคาในยุคแรก ยานสามแพรงไดม ี
ื
ื
่
ั
ิ
ื
ู
่
่
ั
ี
ี
่
บทบาทเปนแหลงอาหาร เพอบรการหนวยงานราชการและแหลงขายของเกาทตอเนองจากตลาดนดสนามหลวงมชอเสียงเปนทรจก
่
ี
่
ี
่
ั
ั
ั
ิ
กนของคนทวไป แตในสมยรชกาลท 6 เปนตนมา ศนยกลางการคาไดเร่มยายออกจากพืนทีกรงรตนโกสินทร ยานสามแพรงประสบ
้
่
ั
ุ
ั
ู
ิ
ปญหาทงปญหาเศรษฐกิจตกตำ และปญหาทางดานสังคม ไดแก การยายออกของผูอยอาศยเดม ทำใหพนทยานถกทงราง ขาดการ
ู
้
ิ
่
ี
้
ู
ื
ั
ั
่
้
บำรงรกษาจนมสภาพทีเสือมโทรม
ั
่
่
ี
ุ
การแกไขปญหาทางเศรษฐกิจในยาน คือ การกลับมาทำธุรกิจในยานสามแพรง โดยตองอาศัยการตอบสนองตอความ
ตองการและวิถีชีวิตยุคใหม แนวทางการทำธุรกิจจึงเปลี่ยนไป เพื่อเปนการดึงดูดใหคนกลับมาจับจายใชสอยภายในยาน รวมถึง
แผนนโยบายตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับพื้นที่ ทำใหตึกแถวในสามแพรงรวมไปถึงยานอื่น ๆ ในกรุงเทพฯเกิดการเปลี่ยนแปลงของ
ิ
ุ
องคประกอบทางสถาปตยกรรมบางสวน เพอตอบสนองตอความตองการของเจาของธรกจและเปนไปตามกระแสสังคมในชวงเวลา
่
ื
้
ั
นั้น ๆ องคประกอบทางสถาปตยกรรมในยานที่เปลี่ยนแปลงไปอาจทำลายคุณคาและความแทบางสวนของยาน ดังนน
้
ึ
ี
ั
การเปลียนแปลงนจงควรเปนไปตามองคประกอบทระบไวในเอกสารทเกยวของกบการอนรกษทงในระดับสากล และระดบประเทศ
ุ
่
ั
ี
ุ
้
ั
่
่
ี
ี
ั
่
ึ
ี
่
ั
่
ึ
ั
ึ
ื
่
เพอคงไวซงเอกลกษณ รวมถงรกษาความกลมกลนของยานชมชนเกา จงเปนทมาของงานวจยองคประกอบทางสถาปตยกรรมทีควร
่
ิ
ั
ื
ุ
ุ
ุ
ั
ึ
ั
ุ
่
ื
อนรกษในมาตรการทางกฎหมาย เพอการอนรกษยานชมชนเกา กรณีศกษา ยานสามแพรง
ั
ุ
ั
2. วตถประสงคของการวจย
ิ
ุ
่
ั
ุ
่
ั
่
ึ
2.1 เพอศกษาองคประกอบทางสถาปตยกรรมทีควรอนรกษทปรากฏในมาตรการทางกฎหมายเพือการอนรกษยาน
ื
ี
่
สามแพรง
ื
2.2 เพอศกษาขอจำกดของมาตรการทางกฎหมายเพือการอนรกษยานสามแพรง
ั
ึ
ุ
่
่
ั
ั
ื
ั
ิ
ี
ิ
่
3. วธการวิจย เครองมอวจย และระเบยบวธวจย
ั
ิ
ิ
ี
ื
ี
ึ
วิธีการวิจัยที่ใชศกษา ไดแก การทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารที่เกี่ยวของ โดยไดทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวของกบ
ั
ั
ุ
แนวทางอนุรักษยานชุมชนเกา องคประกอบทางสถาปตยกรรมที่ควรอนรกษ และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม และ
การศึกษาขอมูลยานชุมชนเกา รวมไปถึงมาตรการทางกฎหมายเพื่อการอนุรักษ เพื่อนำมาวิเคราะหถึงองคประกอบทาง
่
สถาปตยกรรมทีควรอนรกษทปรากฎในมาตรการทางกฎหมาย
ี
ั
่
ุ
ุ
3.1 แนวทางการอนรกษยานชุมชนเกา
ั
่
ั
ั
สำนักงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาติและสิงแวดลอม (2563) ไดใหความหมายของยานชุมชนเกาไวดงน ี ้
ยานชุมชนเกา หมายถึง พื้นที่ทางกายภาพที่แสดงออกถึงลักษณะของการตั้งถิ่นฐาน/กอกำเนิดที่แตกตางกันตามบริบทแวดลอม
ทั้งที่เปนเมืองหรอในพื้นทีชนบท มีพัฒนาการของการต้งถิ่นฐาน/กอกำเนิดดังกลาวที่ตอเนืองมาต้งแตอดตถึงปจจุบัน ซึ่งประจกษ
่
ั
ั
ื
ั
ี
่
ไดจากทั้งสภาพทางกายภาพที่โดดเดน เชน โครงสรางของชุมชน ลักษณะรูปแบบทางสถาปตยกรรม ภูมิทัศนแวดลอม และสภาพ
ทางสังคมวัฒนธรรม ภูมิปญญา ประเพณี และกิจกรรมของชุมชน ประกอบควบคูกันอยางเหมาะสม ภายใตบริบทสิ่งแวดลอม
ุ
่
ทมนษยสราง (Built Environment) และสิงแวดลอมธรรมชาติ (Natural Environment)
ี
่
10
