Page 66 - The 12th Graduate Integrity Conference Proceeding
P. 66
ขอจำกัดทางกายภาพ และ/หรือ เปนสิ่งที่เห็นไดจากสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติและแรงขับเคลื่อนทาง วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และ
สังคมทสบเนองกนมา” (UNESCO, 2017)
ั
ื
่
ี
ื
่
ICOMOS ไดนยามความหมายของภูมิทศนวฒนธรรมไววา “สภาพภูมประเทศทมนษยไดสรางความเปลียนแปลงให
่
ั
ั
ิ
ี
ุ
่
ิ
ิ
เกิดขึ้นกับสภาพภูมประเทศที่เปนธรรมชาติ แสดงความสัมพันธของมนษยกับธรรมชาติ สะทอนใหเห็นถึงการดำรงชีวิต คติความ
ุ
เชอ หรอความศรัทธาในศาสนา จนเกดความเปนเอกลักษณทขามกาลเวลา” (ICOMOS Thailand, 2011)
ื
ิ
ื
่
่
ี
สรุปไดวา ภูมิทัศนวฒนธรรม หมายถึง “สภาพแวดลอมทีมีความสัมพันธกับการดำรงชีวิตของมนษย ซึ่งสะทอนให
ั
ุ
่
ื
้
เห็นถึงวิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรม และการใชประโยชนพนเพื่อตอบสนองความตองการของมนุษย โดยอยูภายใตอิทธิพลและ
ขอจำกัดของสภาพแวดลอมภูมิศาสตร” และเนื่องจาก ปจจัยของสภาพแวดลอมในแตละพื้นที่ที่มีความแตกตางกัน มนุษยจึงม ี
วิธีการในการปรับตัวแตกตางกันไปในแตละพื้นที่ ซึ่งมีผูที่ทำการศึกษาเกี่ยวกับกระบวนการปรับตัวของมนุษยหรือสังคมภายใต
่
ิ
ั
ิ
อทธพลของสิงแวดลอมคอ “แนวคดนเวศวฒนธรรม”
ิ
ิ
ื
ั
ั
ู
ุ
่
3.1.1 ภมิทศวฒนธรรมนาเกลือในไทย ประเทศไทยไดเริมการทำนาเกลือสมทรมาเปนเวลานานหลายรอยป แตไม
ิ
ิ
่
ื
่
ั
มีหลักฐานแนชัดวาการทำนาเกลือสมุทรเรมตั้งแตปพุทธศกราชใด และแมวาประเทศไทยจะเปนประเทศทีมพ้นที่ตดชายฝง ทะเล
ี
ยาวถึง 3,600 กิโลเมตร แตพื้นที่ที่เหมาะสำหรับการผลิตเกลือทะเลคอนขางมีจำกัด เนื่องจากจะ ตองอาศัยลักษณะภูมิประเทศ
ุ
น้ำทะเล สายลม และแสงแดด ที่เหมาะสมกับการผลิตเกลือสมทรดวย (กระทรวงเกษตรและสหกรณ, 2538) ปจจุบัน รอยละ 90
ุ
ี
ของผลผลิตเกลือทั้งประเทศ อยูที่ 3 จังหวัดภาคกลางคือ จังหวัดเพชรบุรี สมทรสาคร และสมุทรสงคราม ซึ่งจังหวัดเพชรบุรเปน
จังหวัดที่มพื้นที่ทำนาเกลือมากที่สุด คือ 36,000 ไร โดยแหลงทำนาเกลือที่ใหญที่สุดอยูที่ อำเภอบานแหลม ซึ่งเปนถิ่นท่ขึนช่อวา
ี
ี
ื
้
ี
่
่
ี
ุ
ี
ี
สามารถผลิตเกลือสมทรทมคณภาพความเค็มดทสุดของไทย
ุ
ี
ุ
่
ั
3.1.2 ปจจยสำคัญทใชในการผลิตเกลือสมทร
ื
้
้
ี
ื
่
่
้
ี
ู
ุ
ื
1. นำทะเล การทำนาเกลอสมทร จำเปนทจะตองมพนทอยใกลกบทะเล เพอความสะดวกในการลำเลียงนำ
ั
ี
่
้
ื
ั
ั
ื
ี
่
จากทะเลเขามาสูพนททำนาเกลือ ดงนนพนททำนาเกลือสวนใหญของจังหวดเพชรบุรีจะอยบริเวณใกล ๆ กบทะเลอาวไทย
ี
ั
่
้
ั
ู
้
่
2. แสง แสงแดดหรือแสดงอาทิตย ถือเปนปจจัยที่สำคัญมากอีกอยางหนึงของการทำนาเกลือสมุทร
เนื่องจากทุก ๆ ขั้นตอนของการทำนาเกลือนั้นจำเปนตองใชแสงแดดในการตากน้ำทะเลเพื่อใหน้ำทะเลระเหยและเกิดเปนผลึก
้
เกลือขน
ึ
ี
ี
่
ี
่
้
ื
3. ลม เปนปจจยทมสวนชวยในกระบวนการการวิดนำทะเลเขาสูทพนททำนาเกลือ และการวิดนำจากแปลง
้
ั
่
ี
้
็
่
ึ
้
ั
ั
ี
ั
ี
นาเกลือหนงไปยังอกแปลงหนึ่ง โดยใชระบบกงหนลมแบบระหัดชักนำ โดยที่ความเรวลมท่จะสามารถหมุนกังหนไดจะตองไมนอย
ี
ั
่
ั
ึ
ิ
กวา 2.8 เมตรตอวนาท ซงความเร็วลมเฉลียของจงหวดเพชรบุรีอยท 4 เมตร/วนาท (สุภาพรรณ มวงพรหม, 2011)
ี
ี
่
ู
ิ
่
ุ
จากขอมูลขางตนจะเห็นไดวา การประกอบอาชีพการทำนาเกลือแสดงใหเห็นถึงความชาญฉลาดของบรรพบุรษ
ั
ี
ุ
ื
ุ
ทตองดำรงชวตอยภายใตเงอนไขทางกายภาพ จงกอเกดเปนวฒนธรรม ภมิปญญาทองถนทมคณคาสมควรแกการอนรกษและรักษา
่
ี
ั
่
ู
ี
่
ิ
ึ
ิ
ิ
่
ู
ี
ตอไป
ุ
3.1.3 องคประกอบทมคณคาในพนทภมทศนวฒนธรรมนาเกลือสมทร
้
ื
่
ิ
ุ
ี
ั
ู
ี
ี
่
ั
1. ภูมิปญญาความรู นาเกลือแสดงใหเห็นถึงการดำรงชีวิตของมนุษยในอดีตที่ตองอยูภายใตอิทธิพลของ
ขอจำกัดทางกายภาพ ดังนั้นจึงจำเปนตองพึ่งพาอาศัยปจจัยจากธรรมชาติในการดำรงชีวิต จึงกอเกิดเปนความรู ความสามารถ
ิ
ุ
ี
ซงไดรบจากประสบการณ การสังเกต การลองผิดลองถูก และถกถายทอดสูลูกหลาน จนเกดเปนภมปญญาทีมคณคา ดงน ี ้
ู
่
ึ
ั
ั
ิ
่
ู
ื
1.1 วธการทำนาเกลอ การทำนาเกลอในภาคกลางจะเริมในชวงตนเดอนพฤศจิกายนถงประมาณ เดอน
่
ึ
ื
ิ
ี
ื
ื
ู
พฤษภาคมของปถัดไป การทำนาเกลือไมสามารถทำไดในชวงฤดฝนเพราะเกลอจะละลายไมสามารถตากเกลือได การเเก็บผลผลิต
ื
จะเริมประมาณกลางเดือนมกราคม โดยขันตอนการทำนาเกลอมดังน ้ ี
ี
้
ื
่
้
ี
ขนตอนท 1 ของการทำนาเกลือ เริ่มจากปรับพื้นที่นาเกลือ ปรับปรุงคันนา คูระบายนำ ขูดขี้แดด
่
ั
้
ิ
นาเกลือ ซึ่งเปนแผนตกสะเก็ดอยทีพืนผวดินนาเกลือ ซึ่งพบมากในนาเช้อ และนาตาก ตองขูดขีแดดนาเกลือ หรือ “ดินหนงหมา”
ั
้
ู
้
่
ื
ิ
้
ิ
ออกทงใหหมด เพราะหากปลอยทงไวจะทำใหเกลือเกดนอยและคณภาพเม็ดเกลือสกปรก
้
ุ
ิ
ั
ื
้
่
ี
ขนตอนท 2 สูบน้ำทะเลเขามายังวังขังน้ำ เพื่อใหเกิดการตกตะกอน ของเศษดิน ทราย หรอ
่
้
ั
แมกระทงสัตวนำทอาจจะติดมาดวย ขงนำไวประมาณ 7 วน
ี
ั
ั
่
้
้
ขนตอนท 3 สูบนำจากวงขงนำเขาสูนาทกนา ทงนาตาก นาเชอ นาปลง เพอตากนำทะเลใหระเหย
ั
ั
ุ
้
้
ื
้
่
้
ั
ั
้
ื
่
ี
่
ื
ื
ี
็
้
้
โดยระหวางการตากจะมการปลอยนำจากนาเชอสูนาปลง นาตากสูนาเชอ ทำแบบนเรือย ๆ จนนาเชอมความเคม 10-15 ดกรี และ
ื
้
ี
ี
้
ี
้
ี
ี
นาปลงมความเค็ม 20-25 ดกรี
57
