Page 60 - The 10th Graduate Integrity Conference Proceeding
P. 60
5.2.2 เรือนไมประยุกตแบบประดับไมฉลุลาย
ู
ื
1. ประวตความเปนมาของเรอน เรอนสวนใหญถกปลูกสรางในชวงป พ.ศ. 2428-2474 เปนการ
ื
ิ
ั
ุ
ั
ั
ื
ิ
ี
ผสมผสานระหวางเรือนประยกตแบบมเฉลียงรอบกบเรือนไมแบบดงเดม เมอกลมเจานายทองถนมความใกลชดกบเจานายทาง
ิ
ุ
้
ิ
ี
่
ั
่
่
ั
ิ
้
ึ
ิ
่
ิ
ี
ู
ิ
่
ื
สยามมากขึน จงเรมปลูกสรางเรอนทไดรบอทธพลตะวันตก โดยใชชางชาวจีนเปนผูดแลการปลูกสรางและมีชางทองถนเปน
้
แรงงาน จากการสํารวจ พบวามเรอนรปแบบนเหลืออยเฉพาะในเมืองแพร สวนเมองลําปางไดมีการรือถอนออกไปแลว
ู
้
ี
ี
ื
ื
ู
ั
2. รปทรง เปนเรอนไม 2 ชน พนชนบนสูงกวาพนชนลางประมาณ 3.00 เมตร ผนงชนลางมทงแบบ
้
ื
้
ู
ื
ี
ั
ั
ั
้
ั
้
้
ั
้
ื
้
ี
โครงสรางไมและแบบกออฐ ใชสําหรบเปนพนทสํานกงานและทีอยของคนงานทําไม ชันบนเปนโครงสรางไม ใชสําหรบเปนท ่ ี
ั
ั
ู
้
ั
้
่
ิ
ื
่
ึ
ู
ี
้
ั
พกอาศย มระดบพืนหองถงฝาเพดาน สูง 3.60-6.00 เมตร สวนพนเฉลียงและพนสวนพกอาศยอยระดับเดยวกน ผังพนเปน
ั
ั
ื
ั
ั
้
้
ี
ั
้
ื
ื
ี
รปสีเหลียมผืนผา ดานยาวเปนดานหนาของเรอน ขนาดเรอนดานหนากวาง 13-17 เมตร (มระยะของชวงเสา 2.20-4.00
่
ื
ื
ู
่
ั
่
ี
่
ั
ั
้
ื
้
เมตร) ยาว 15-17 เมตร (มีระยะของชวงเสา 2.30-3.00 เมตร) พนททงหมดคลุมดวยหลังคาทรงปนหยายกจว ความชนของ
ี
่
ํ
้
้
่
ี
ื
ี
หลังคาประมาณ 40-45 องศา มุงดวยแปนเกล็ดไมและกระเบองซเมนตวาว มีหลังคามุขกลาง ทาหนาทคลุมพนทหองโถง
ื
ั
ี
้
ุ
ี
ระเบียงหนาบาน หลังคามขมลักษณะเปนหลงคาทรงจัว มความลาดชัน 40-45 องศา มงดวยแปนเกล็ดไมและมุงดวยกระเบือง
่
ุ
ุ
ซเมนตวาว สวนหลงคาเรือนครว มีลักษณะเปนหลงคาทรงจว มความลาดชน 30-35 องศา มงดวยแปนเกล็ดไมและกระเบือง
้
ี
ั
ั
ี
่
ั
ั
ั
ุ
ี
ํ
ี
ดนเผา หนาตางดานขางบานทาเปนซุมหลังคายนออกมาคลุม มลักษณะเปนหลงคาโคง มงดวยแผนไมตซอนเกล็ด
ั
ิ
่
ื
ู
ื
ี
้
่
ี
3. การจดวางพนทใชสอยภายในเรือน พบวา เรอนรปแบบนเปนการผสมผสานระหวางเรอนประยกต
ื
้
ั
ื
ุ
้
ั
้
แบบมเฉลียงรอบกบเรอนไมแบบดงเดม สามารถจาแนกการจดวางพนทใชสอยภายในเรอนออกเปน 4 สวน ดงน 1) ชันลาง
ิ
ื
ั
ั
ี
ื
้
ื
ี
่
ี
้
ั
ํ
ื
ี
ั
้
้
ั
ั
ิ
ั
ั
้
ื
สวนใหญมการกนหองเปนโถงโลง มีระดบพืนเทากบระดบพนดนภายนอก ใชผนงโครงสรางไมหรอผนงกออฐ ใชสําหรบเปน
ั
ั
ิ
ู
้
ั
ี
่
ํ
ู
ั
ั
ิ
พนทสวนสํานกงานและทีอยอาศยของคนงานทาไม 2) สวนพกอาศย ตงอยชนบน ประกอบดวย บรเวณโถงมุขกลางมหองโถง
้
ื
ี
่
้
ั
ั
ั
ั
ั
ู
ั
ั
้
ื
้
ึ
ั
่
เฉลียงตงอยดานหนา กวางประมาณ 2.40 เมตร ใชสําหรบพกผอน และตอนรบแขกสําคญ มบนไดนอกเรอน ซงทอดจากชน
ั
ี
ั
๋
ลางมาสูบรเวณนี ถดมาเปนหองโถงอเนกประสงค ขนาบขางดวยหองนอนซาย-ขวาวางแบบสมมาตร 3) เติน เปนพนทถดจาก
ั
ิ
้
่
ี
้
ั
ื
้
ื
ื
่
ื
ั
้
ั
ี
่
ั
ี
่
่
ึ
สวนพกอาศย มีลักษณะเปนพนทกงเปดโลง เนองจากมีการกนฝาเต็มดานเดียว หรอใชฝาเฟยมทสามารถเปดไดตลอดแนวเสา
ิ
มหลังคาคลุม พนเตินยกระดบเทากบพนสวนพกอาศย และสูงกวาระดับชานประมาณ 10-20 เซนตเมตร ทาหนาทเปนบรเวณ
ั
ี
ํ
ั
ื
้
ั
๋
ั
้
ื
่
ี
ิ
ี
ั
ั
อเนกประสงค รองรบกจกรรม เชนเดียวกบเรอนไมแบบดงเดิม 4) ชาน ตงอยดานหลังเรือน มขนาดกวางประมาณ 4-6 เมตร
้
ิ
้
ั
ั
ื
ู
ี
ั
ั
ี
้
ํ
ิ
ื
่
้
่
ี
มระดบพนตากวาระดบพนเตนประมาณ 10-20 เซนตเมตร โดยพนทยกระดับระหวางเตนและชาน เรยกวา “ขม” บรเวณ
๋
ิ
ิ
๋
ื
้
ิ
ื
ั
ื
ั
้
้
ดานขางมบนไดทอดจากชนลางมาสูชนบน มี “ฮานนา” ตงอยใกลกบทางขนบนได 5) สวนบริการ ถดจากชานเปนเรอนครว
ั
ู
ั
ั
ึ
ั
้
ํ
ี
ั
้
ั
้
ั
ภายในแบงเปนหองสําหรบเปนทอยของคนรบใช หรอหองนา มการวางเรอนครัว โดยหนสันหลังคาขนานกับเรอนพกอาศย
ั
ู
่
้
ื
ั
ํ
ื
ั
ี
ี
ั
ื
มความกวาง 1 ชวงเสา
ี
ู
ี
รปท 7 รปแบบเรือนไมประยกตแบบประดับไมฉลุลาย ในเมืองลําปางและเมืองแพร
่
ุ
ู
ั
ี
่
ทมา: ผูวจย (2562)
ิ
51
