Page 148 - The 12th Graduate Integrity Conference Proceeding

This study is qualitative research by taking the experiences of research participants. It leads to the
benefit for the development of a Way-finding system in the faculty, KMITL. Moreover, the result of the study
of Way-finding for universal design concept, a case study of the Faculty of Architecture, KMITL., found that five
groups of research participants have similar problems in the Way-finding system of the faculty. However,
wheelchair users and people with visual disabilities suggest that the faculty should improve access and use of
facilities for the disabled person rather than develop a Way-finding system. Moreover, the result shows that 6
groups of research participants mention the problem of the signal system except for people with visual
disabilities who solely use other facilities such as Braille blocks, speed bump, and bridge.

Keyword: Way-finding, Signage, Physical Environment, Universal Design

1. บทนำ

ั

ี


ื
เนื่องจากสภาพแวดลอมทางสถาปตยกรรมมความซบซอนมากขึ้น ผูคนจึงจำเปนตองมีแผนที่หรอสัญลักษณเพื่อชวยนำ
้
ี
ิ
ี


ุ
ทางไปยังจดหมายปลายทาง ในสภาพแวดลอมท่มีความเครียดสูงเหลานี ระบบคนหาทางทีมประสิทธภาพจะชวยใหเกดความรูสึก
่
ิ

ั

ปลอดภัย จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา ปจจยผังพื้น (Floor-Plan Configuration) และปจจัยปายสัญลักษณ/เคร่องมือชวย
ื
หาทาง (Signage/Way-finding Aids) จากทฤษฎีของ Weisman (จรัญญา พหลเทพ, 2560, หนา 81) เปนปจจัยดานสภาพ
่
้
้
ั

ี
ี
ึ
ิ
ี
่




ึ
ี
ิ
แวดลอมทางกายภาพทมอทธพลอยางมากในการคนหาเปาหมาย จงเปนปจจยหลักทใชในการศกษาครงน
ั
ื
ปจจุบันคณะสถาปตยกรรมศาสตร สจล. พบปญหาในการเขาถึงอาคารตาง ๆ ซึ่งเกิดจากปายสัญลักษณหรือเครื่องมอ





ี
ิ

ี

ี
่
ิ
ึ
ชวยหาทางทมจำนวนไมเพยงพอ ทำใหผูเขาใชงานเกดความสับสนและไมตอบสนองตอผูใชงาน โดยเฉพาะคนพการ เชน นกศกษา

ั

ี


ี
่

ทใชรถเขนวลแชร นวลนอย บญวงษ และนันทน เนยมทรัพย (2543, หนา 19) กลาววา ลกษณะความพิการทมผลตอการออกแบบ
ั
ี
ี


ุ


ี
็
ี

่

่
อาคารสาธารณะโดยตรงมี 3 ประเภท ไดแก คนพิการประเภทรางกายและการเคลื่อนไหว ความพิการดานการไดยินหรือการสือ
ั
ิ

้
่

ิ

ิ
ิ
ี

ความหมาย และความพิการดานการมองเห็น อกทงผลจากการสำรวจของสำนักงานสถตแหงชาต ป 2539 พบวา เมือรวมคนพการ
ิ
ี
ั
ี
ู
้

ุ
ึ

ทั้ง 3 ประเภทเขาดวยกัน จะมีสัดสวนสงถงรอยละ 73.2 ของคนพิการทังหมด ผูวิจัยจึงมแนวคดท่จะปรบปรงคณะสถาปตยกรรม
ศาสตร สจล. ใหเอื้ออำนวยตอการเขาถึงของคนพิการ 3 ประเภท และจำเปนตองนำแนวคิดการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal


ี
ิ
ั

้
Design) มาเปนแนวทางในการออกแบบระบบคนหาทางในการวจยครังนดวย
้


ั

2. วตถประสงคของการวจย
ุ
ิ
ั
1. เพอศกษาพฤตกรรมและความตองการของผูใชงานระบบคนหาทางภายในคณะสถาปตยกรรมศาสตร สจล.
ึ

ื
่


ิ

2. เพอศกษาแนวทางการออกแบบระบบคนหาทางทีสอดคลองกบหลักการออกแบบเพอทกคน
่
ึ
ุ

่
ื
ื
่
ั
3. เพอเสนอแนะแนวทางการออกแบบระบบคนหาทาง กรณีศกษาคณะสถาปตยกรรมศาสตร สจล.
่
ึ
ื


3. ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ
ี
ี
่
่
ี

ี


3.1 สภาพแวดลอมทางกายภาพทมผลกระทบตอการคนหาเปาหมาย
ี

่
จรัญญา พหลเทพ (2560, หนา 81) กลาวถึงทฤษฎีของ Weisman วาปจจัยดานสภาพแวดลอมทางกายภาพที่ม ี

ผลกระทบตอการคนหาเปาหมายมีทงหมด 4 ปจจย ไดแก 1) ผังพน (Floor-Plan Configuration) 2) ระดบการมองเหนเปาหมาย
ั


็

ื
้
้
ั

ั

(Visual Access) 3) ปายสัญลักษณ/เครื่องมือชวยหาทาง (Signage/Way-finding Aids) 4) ความแตกตางกันของที่วาง (Space
Differentiation)
3.2 สภาพแวดลอมทางกายภาพ (Physical Environment)
สิ่งที่มนุษยเรียนรูและจดจำไดจากสภาพแวดลอมกายภาพ มักมีความสัมพันธตอกันเปนระบบ เรียกวา ระบบมโน

ทัศน (Conceptual System) ที่เกิดขึ้นภายในจิตแทนสิ่งที่ปรากฏภายนอก เนื่องจากระบบมโนทัศนในจิตของมนุษยมีความ
่
ึ
ซับซอน จึงกลาวถงแนวทางการศึกษาระบบมโนทัศนเกียวกับสภาพแวดลอมกายภาพ แลววิเคราะหสวนสำคัญของโครงสรางของ
้
ู
ระบบมโนทัศนออกเปน 3 ประการ ดังน 1) จินตภาพ ไดแก สวนที่รับรไดทางจิตจากสภาพแวดลอมกายภาพที่รับรูผานทาง
ี

ทัศนาการ 2) ระยะทางและขอบเขต ไดแก ความสัมพันธของตำแหนงองคประกอบที่เกิดเปนจินตภาพ โดยเนนความสำคัญท ี ่

ระยะทางและขอบเขต 3) ความหมาย ไดแก สวนที่ชวยใหเกิดความเขาใจวาสิ่งที่ปรากฏในจินตภาพนั้นคืออะไร หนาที่ใชสอย
139