Page 139 - The 13th Graduate Integrity Conference Proceeding

้
ี
ี
ั
่

5.1 ความเชือในวฒนธรรมอสานสงผลตอการใชงานพนทครว
ื
ั
่
ผลการศึกษาจากการสังเกตและการสัมภาษณ ผูใหขอมลทง 2 กลม ยงมความเชอดานผีบานผีเรอน ซงเชอวา


ื
ี
้
ั
ุ


ู
่
ั
ื

่
่
ึ


ื

ื
่
ี

ี

หองครัวตองเปนระเบียบ เจาที่ หรือผีบานผเรือนจะบนดาลความสุขมาให ถาหากหองครวสกปรกเชอวาเจาท่จะไมพอใจและ
ั
ั


ั


ี
ู

ิ

จะทำใหไมมความสุข การทำครวในบานทสงกลนเหม็นของการประกอบอาหาร ผีบาน ผีเรือนจะไมอยปกปอง ผีบานผเรอนไม 
่
ี
่


ื
ี

ชอบบานที่ไมสะอาด ถาบานสกปรกจะไมมีผีบานผีเรือนมาอยูคุมครอง ไมมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ดูแลบานเรือน และความเชื่อดาน
ั


ู
ตำแหนงและทิศทางการวางบาน ครัวหรือเตา นอกจากตำแหนงครวท่วาตองอยนอกบานแลว ตำแหนงเตาก็ควรอยนอกบาน
ี
ู


ั

ั
ั
เชนกน เตาจะตองไมหนหนาออกนอกบาน ตองไมถกมองเหนจากหนาบานโดยตรง ตองไมหนไปทางทศตะวนตก เพราะเชือวา 



ั
่
ิ




ู
็
จะไมเปนมงคลตอบาน ตำแหนงครัวตองไมอยูใตหองน้ำ เพราะเชื่อวาจะมีสิ่งไมดีเกิดขึ้นในครอบครัว ควรอยูทิศตะวันออก
เพราะเปนทิศทางลมดี แสงดี ไมรอนเกินไป เชื่อวาเวลาทำอาหารแลวคนทำจะมีความสุข และสวนที่ไมเชื่อ คือ ตองการให
้


ั
ั
ี

ื

่
ั
ี
พนทครวเปดโลง โปรงมลมพดผาน สะดวกสบายในการทำอาหาร อากาศถายเทไดสะดวก ทงควนและกลินจะไดไมไปรบกวน
ั
่
้
ั

คนอาศยภายในบาน และทำความสะอาดงายตอบสนองตอความตองการในการใชงานภายในครว รวมถงความปลอดภยในการ
ั
ั



ึ

ั
ทำอาหารเชนกน
้
ุ
ี
ผลการศึกษานพบวาสอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรมและงานวิจยทเกยวของ (ธวัช ปณโณทก, 2528) ได 

ั
ี
่

ั
่
ี
่
ื
ั
กลาววา ชาวอีสานมีความเชื่อด้งเดิมเหมอนกับชาวไทยทั่วไปในทองถิ่น กลาวคือ มีความเชื่อในสิ่งทีมองไมเห็นตวตน หรือสิง ่
ั
ิ
เหนือธรรมชาติมีอิทธิฤทธิ์ปาฎิหารย มีอำนาจสามารถใหดีใหรายแกคนได ความเชื่อเหลานี้เปนความเชื่อสิ่งเหนือธรรมชาติ
ั
ิ
ิ
และยังสอดคลองกับงานวจยที่มมากอนหนา (ธาดา สุทธิธรรม,วรจันทร วัฒเนสก, 2542) ไดอธิบายวาเมื่อวิถีการดำเนนชวต
ิ
ี


ี




ั
ุ
ั
ี

ู


่

้
ั
เปลียนแปลงไปยอม สงผลตอแผนผังบานรวมไปถงพนทครวของชาวอสานในปจจบน แมวาครวเรือนสวนใหญในหมบานชนบท
่

ี
ื
ึ
อีสานจะมีวิถีการ ดำเนินชีวิตอยางดั้งเดิม แตก็มีหลายครัวเรือนที่มีการเปลี่ยนแปลงไปไมมากก็นอย และความเชื่อดาน
ั
ั
ี
ตำแหนงและทิศทาง ผลการศึกษาพบวาสอดคลองกบงานวจยที่เก่ยวของ (วชิรพงษ กิตติราช, 2562) ไดกลาววา “ชาวอีสาน
ิ

ิ

ี


ื

ั
ั
ั
ึ
่
่
ในอดตมีความเชอในการสรางเรือนใหดานกวางหนไปทางทิศตะวนออกและตะวันตก ใหดานยาวหนไปทางทศเหนอและใตซง

ื
ี
็
่
ี
็
เปน ลกษณะทเรยกวาวางเรือนแบบ “ลองตาเวน” (ตามตะวน) เพราะถอกนวา หากสรางเรือนให “ขวางตาเวน” แลวจะ “ขะ
ั

ั

ื

ั



ู




ื
ลำ" คอเปนอปมงคลทำให ผูอย ไมมีความสุข”
ั


ี
ั
ิ
ั
ั
รปท 5.1 แสดงพืนทครวดงเดมและครัวสมยใหมในบานพนถนรวมสมย

ู
่
ื
้
่
ิ
ี

่
้
้
ั
ั
ิ

ทมา: ผูวจย (2564)
ี
่
5.2 พฤตกรรมการใชพนทครวอสานสมยใหมแตกตางจากการใชงานพนทครวดงเดม
ิ
ี
่
ั
ั
ี


้
ั
ื
้
ี
่
ื
ิ
ั
้
ผลการศึกษาจากการสังเกตและการสัมภาษณ ผูใหขอมูลทั้ง 2 กลุม พบวา ไมวาจะสังคมเมืองหรือชนบทก็
สามารถเปนไดทั้งครัวสมัยใหมหรือครัวดั้งเดิม ขึ้นอยูกับหลายปจจัย เชน ความตองการของผูใชงาน งบประมาณในการ
กอสราง ฐานะของผูใหขอมูล โดยไมไดแบงวาเปนครัวสมัยใหมหรือครัวดั้งเดมมากกวาเนื่องจากการสังเกตและสำรวจ ดาน
ิ
กจกรรมและพฤตกรรมภายในพืนทครวอสานในบานพนถนรวมสมยสรุปไดวามทงความเหมือนและความแตกตางกน โดยดาน

ิ
ิ
้

ั

่
ื


ี
ั
ิ
ี
้
้
ี
ั
่
ั
131