Page 197 - The 8th Graduate Integrity Conference Proceeding

th
Research Proceedings in The 8 Graduate Integrity Conference: April, 2017

ไม่ให้เกษตรกรใช้สารเคมีในระบบ เพราะหากมีสารเคมีตกเข้าไปสู่ระบบ ระบบจะท�างานล้มเหลว เพราะสารเคมีเข้าไปท�าลาย
แบคทีเรียซึ่งเป็นตัวกลางในการเปลี่ยนแอมโมเนียให้เป็นไนเตรทที่น�าไปใช้กับพืช และยังเป็นพิษกับปลา ดังนั้น ระบบนี้พืช
และปลาเจริญเติบโตไปด้วยกันโดยปลอดสารเคมี ในส่วนของอุปกรณ์ในระบบอควาโปนิกส์ คือ บ่อเล้ยงปลาทรงกลมขนาดจ ุ
ี
ื
400 ลิตร พ้นลาดเอียงไปสู่ศูนย์กลางหรือทรงกรวย ออกแบบให้มีการไหลวนของน�้าท�าให้ของเสียหรือตะกอนออกไปจากบ่อปลา
ให้ได้มากที่สุด และถูกก�าจัดด้วยการตกตะกอนในถังตกตะกอน จากนั้นน�้าไหลลงสู่ถังกรองชีวภาพ ภายในบรรจุวัสดุกรอง
เพื่อให้เป็นที่ยึดเกาะของแบคทีเรีย ซึ่งกระบวนการนี้ย่อยสลายสารอินทรีย์ให้เป็นสารอนินทรีย์ จากนั้นน�้าไหลลงสู่ถังพักแล้ว
สูบเข้าแปลงพืช ซึ่งแปลงพืชเป็นระบบปลูกที่ใช้อุปกรณ์การปลูกผักในระบบ DRFT โดยวัสดุอุปกรณ์หาได้ง่ายในท้องถิ่น

�
�
ธาตุอาหาร น้าจากการเพาะเล้ยงสัตว์น้าอุดมไปด้วยสารอินทรีย์ หากท้งสู่แหล่งน้าอาจก่อให้เกิดปัญหาการเติบโต
ิ
ี
�
�
และตายอย่างรวดเร็วของแพลงก์ตอนพืช จึงจ�าเป็นต้องมีการบ�าบัดน้าดังกล่าวก่อนปล่อยลงสู่แหล่งน้าสาธารณะ (วีรยุทธ
�
เลื่อนลอย. 2557) ฉะนั้น สารละลายธาตุอาหารในระบบอควาโปนิกส์ คือ การน�าของเสียจากการขับถ่ายของปลาในรูปแบบ
ต่างๆ มาเล้ยงพืชให้เจริญเติบโต โดยของเสียตัวท่สามารถน�ามาแปรสภาพให้เป็นแร่ธาตุของพืช คือ สารประกอบแอมโมเนีย
ี
ี
ึ
ซ่งสารประกอบแอมโมเนียจะอยู่ในรูปของไนโตรเจนจากของเสียของปลา และใช้วิธีเปล่ยนสารประกอบแอมโมเนียให้เป็นไนเตรท
ี
โดยผ่านตัวกลางคือ แบคทีเรีย ซึ่งแบคทีเรียตัวนี้มีอยู่ในสภาพแวดล้อม เมื่อเปลี่ยนแอมโมเนียเป็นไนโตรเจนแล้ว ก็สามารถ
ี
น�าสารประกอบไนโตรเจนหรือยังมีแอมโมเนียบางส่วนไปเล้ยงพืช พืชจะดูดซับสารละลายในรูปของแอมโมเนียและไนโตรเจน
ิ
้
�
ี
ั
ุ
ี
่
�
ี
�
้
ี
้
้
ึ
ุ
ี
�
ิ
ิ
�
ไปใช้ในการเจรญเตบโต ทาให้นามคณสมบตดขน นาในบ่อปลาจะมคณภาพดตลอดเวลา โดยไม่จาเป็นต้องเปลยนถ่ายนา
ในบ่อปลาให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
เมล็ดพันธุ์ เกษตรกรใช้เป็นเมล็ดพันธุ์แบบไม่เคลือบที่หาได้ในท้องถิ่น อยู่ในกลุ่มไม้ดอก พืชกินผล พืชกินใบ
และสมุนไพร ในส่วนของพันธุ์ปลานิลนั้นเป็นปลาที่ได้จากบ่ออนุบาลปลาที่มีขนาดเกิน 1 นิ้ว หรือที่เรียกว่าปลานิ้ว เพราะ
หากใช้ปลาที่มีขนาดเล็กเกินไปจะท�าให้มีปริมาณธาตุอาหารไปเลี้ยงผักไม่เพียงพอ
โรงเรือน ระบบอควาโปนิกส์แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ 1) โรงเรือนส�าหรับเลี้ยงปลาที่ป้องกันแสงแดดและฝนเข้าสู่
ถังเลี้ยงปลา 2) โรงเรือนในส่วนของระบบไฮโดรโปนิกส์ที่เป็นโรงเรือนเดี่ยว
ี
ี
ี
ปัจจัยเส่ยง ปัจจัยท่ท�าให้ผลผลิตเสียหาย คือ ปริมาณอาหารท่ให้ปลา จ�านวนปลาท่เล้ยง และขนาดของแปลงผัก
ี
ี
ื
ิ
ึ
ท่ปลูกต้องมีความสัมพันธ์กัน หากตัวใดตัวหน่งเพ่มหรือลดปริมาณ ส่วนอ่นก็ต้องเพ่มหรือลดปริมาณให้สัมพันธ์กันด้วย มิฉะน้น
ิ
ั
ี
ระบบจะท�างานได้ไม่สมบูรณ์ ถ้าหากของเสียตกค้างภายในบ่อจนเกิดการเน่าเสียส่งผลกระทบต่อการด�ารงชีวิตของปลา และ
ของเสียจะไม่เปลี่ยนสภาพไปเป็นแร่ธาตุเพื่อใช้ในการเจริญเติบโตของพืช
ข้อดีของระบบ อควาโปนิกส์มีข้อดี คือ ได้ผลผลิต 2 อย่างในเวลาเดียวกัน ได้แก่ ปลาและผัก ซึ่งผักที่ได้
เป็นผักอินทรีย์ 100 เปอร์เซ็นต์และปลอดภัยต่อผู้บริโภค ซึ่งระบบเมื่อส�าเร็จแล้วจะใช้เวลาในการดูแลน้อย คือ เพียงการให้
ี
อาหารปลาในแต่ละวันไม่จ�าเป็นต้องล้างระบบบ่อยและการหมุนเวียนน้าท่มีประสิทธิภาพสามารถน�ากลับมาใช้ใหม่ได้ ในส่วน
�
ของข้อจ�ากัดคือ ด้านต้นทุนเริ่มแรกที่ค่อนข้างสูงและมีความซับซ้อนของระบบที่มากกว่าระบบไฮโดรโปนิกส์
4.3 เกษตรอินทรีย์
เกษตรกร กลุ่มตัวอย่างมีฐานะปานกลาง มีระดับการศึกษาปริญญาตรี ศึกษาความรู้ด้านเกษตรอินทรีย์โดยผ่าน
การอบรมและศึกษาด้วยตนเอง เป็นเกษตรธรรมชาติท่มีความผูกพันกันในครอบครัว มีรูปแบบการด�ารงชีวิตท่มีความพอเพียง
ี
ี
เน้นการพึ่งตนเอง แบ่งปันสังคมรอบข้างและท�าประโยชน์เพื่อสังคม
ั
ั
ี
ี
ท�าเลท่ต้ง การเลือกท�าเลท่ต้งของเกษตรอินทรีย์ คือ มีดินท่อุดมสมบูรณ์ ไม่มีต้นไม้ใหญ่บังแสงแดด ต้องได้รับ
ี
แสงแดดอย่างน้อยวันละ 6 ชั่วโมง แต่โดยพื้นที่ส่วนใหญ่ของภาคใต้แล้วเป็นสวนยางพาราและสวนปาล์ม ฉะนั้น การเลือก
พื้นที่ต้องให้มีระยะห่างจากต้นยางพาราพอสมควร
Vol. 8 192